Kars’a, ünlü şair Puşkin’in şiirlerine ilham veren kente hoş geldiniz!
“… Ey bilmediğim ülke!
Ne kendi isteğimle geldim sana ne de soylu bir atın sırtında
Beni, bu yiğit delikanlıyı gençliğin ateşi getirdi buraya
Bir de başımdaki şarap dumanları.”
Rus şair Puşkin, yukarıdaki satırları Kars için yazmış derler. Bu şairane şehir, geçmişte 40 yıl Ruslara ev sahipliği yapmış. O yüzden Puşkin’in Kars’a gelmiş olması pek şaşırtıcı değil. Böyle bir şehrin sokaklarında dolaşırken Rus mimarisinin izlerini görüp de etkilenmemek elde değil. Birçok kültürün ve dinin bir arada yaşamış olduğu topraklar, bugün UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Ani Antik Kenti’ni barındırıyor.
Yazıya başlamadan önce hatırlatalım: Kars’ı adım adım kişisel ve dijital tur rehberinizle gezmek için Piri Guide mobil uygulamasını indirmeyi unutmayın! 
Kars Nerede?
Kars, Doğu Anadolu Bölgesinin dört kısmından biri olan Erzurum-Kars bölümündeki bir ildir. Şehrin batısında Erzurum, doğusunda ise Ermenistan bulunur.
Kars’a Nasıl Gidilir?
Neredeyse tüm şehirlerden Kars’a otobüsle gitmek mümkün. İstanbul’dan 22 saat; Ankara’dan 18 saat uzaklıkta. Erzurum’dan geliyorsanız ise yalnızca 3 saatlik bir otobüs yolculuğu yapmanız gerekir. Karayolu yerine havayolunu tercih eden gezginlerimiz, İstanbul ve Ankara’dan Kars Havalimanı’na geçebilirler. Havaalanı ve merkez yaklaşık 6 kilometre. İç hatlardan kalkan servislere ve taksiye binebilirsiniz.
Kars’a bir de meşhur Doğru Ekspresi ile gidebilirsiniz. Son yıllarda Doğu Ekspresi bileti bulmak bir efsaneye dönüştü biliyorsunuz 😊
Doğu Ekspresi Nereden Kalkıyor?
Doğru Ekspresi Ankara’dan kalkıyor. Kırıkkale, Kayseri, Sivas, Erzincan ve Erzurum üzerinden en son Kars’a ulaşıyor. Doğu Ekspresi güncel seferlerine TCDD Doğu Ekspresi bilet sitesinden ulaşabilirsiniz.
Doğu Ekspresi bilet rezervasyonu yapmak için en ideal zaman seyahatinizden 1 ay önce. Çünkü zaten biletler de tam 1 ay önceden satışa açılıyor. Hemen satılma riskine karşı gece satışa çıktığı an bilgisayar başında beklemenizi öneriyoruz.
Doğu Ekspresi Kaç Saat Sürüyor?
Ankara’dan başlayan Doğu Ekspresi yolculuğunuz 24 saat 30 dakika sürüyor.
Kars’a Ne Zaman Gidilir?
Eğer bir kayak severseniz ve donmuş Çıldır Gölü’nü mutlaka görmeliyim diyorsanız gidilecek en güzel mevsim kışın ortası. Doğu Ekspresinde kar manzaralarıyla yolculuk mükemmel bir deneyim, bir film sahnesinin içinde gibi hissedebilirsiniz kendinizi.
Fakat kışın bilet bulamayanlar Nisan, Mayıs ve Haziran aylarını da seçebilir. Bu aylarda kar manzarası, yerini inanamayacağınız güzellikte bir yemyeşil görüntüye bırakıyor.
Kars Gezilecek Yerler
Kars’ta mutlaka görmeniz gereken yerleri altta listeledik. Ancak çok daha fazlasını Piri mobil uygulamasında bulabileceğinizi hatırlatmış olalım. Piri mobil uygulaması, size Kars için en güzel rotaları sunuyor, konumunuzu algılıyor ve neredeyseniz oranın hikayesini otomatik anlatmaya başlıyor. Size sadece kulaklığınızı takmak ve rotayı takip etmek kalıyor. Piri’deki Kar turlarının anlatıcısı ünlü rehber Ali Canip Olgunlu. Tamamen sizin keyfinize ve hızınıza göre hareket eden kişisel mobil tur rehberinizi indirmeden Kars’ı gezmeye başlamayın
Rus Dönemi Kız Mektebi
Rus Dönemi Kız Mektebi, 1883 senesinde yapılmış iki katlı bir bina. Rusların zamanında bir kız mektebi yani rahibeler okulu olarak kullanılmış. 1910’lara doğru ikinci kat ilave edilmiş binaya. Hatta Mustafa Kemal Atatürk Kars’a geldiğinde halka ikinci balkondan seslenmiş.
Kars Kalesi
Kars Kalesi, 1153 senesinde yaptırılmış ancak başına gelen kalmamış tabii. Timur istilasında yıkılmış, sonra tekrar yaptırılmış ama bu sefer de çok büyük zarar görmüş. Ruslar zamanında çevresindeki surlar yıkılmış. Surla yıkılınca da sadece iç kaledeki iki ana kapı ayakta kalabilmiş. Fakat kalenin kendisi 1630 yılından itibaren hiçbir değişiklik yaşamadan günümüze kadar gelebilmiş.
Buraya araçla da yürüyerek de gelmeyi tercih edebilirsiniz ama bizim asıl önerimiz Kars Kalesi’ni dışardan seyretmeniz. Güzergâh oldukça yorucu olduğu için iç mekâna çok fazla zaman ayıramayabilirsiniz.
Ferah Hotel
Orhan Pamuk’un Kar isimli eserinde olayların geçtiği otel Ferah Otel. Pamuk, kar üzerine roman yazmak isterken en uygun yerin Kars olacağını düşünmüş. 2000 yılında da buraya romanı yazmak üzere gelmiş. Şehrin tümüyle de o kadar içli dışlı olmuş ki! Kars’ı seçmesinin temel sebebi Kars’ın bol karlı olması tabii ama daha da özünde Kars’ın mistik, uzak ve yalnız karakteri diyebiliriz.
On İki Havari Kilisesi
932 ve 937 yıllarında inşa edilen olağanüstü bir kilise burası. Ermeniler, yalnızca 5 sene içerisinde inşa etmiş. Kubbesinde 12 Havariyi simgeleyen 12 tane insan figürü bulunuyor. Kilisenin tam karşısında İstihkam Bahçesi var. Kars’ta iki tane önemli sosyal alan var. Biri burası ve diğeri de Millet Bahçesi. Bahar aylarında semaverler ve çok güzel günlük tiyatral toplantılar da yapılıyor.
Puşkin (Mazlumağa) Hamamı
Kars, 1828-29 yılları arasında Osmanlı-Rus Savaşı’nda Ruslara geçmiş. İşte tam da o dönem rotasını buraya çevirmiş Puşkin. Bir gün bu hamamda yıkanırken karşıya bakmış ve Kars Kalesi’ni görmüş. Ne kadar sarp ve zor bir kale olduğundan bahsetmiş. Sonra kaleyi kayınvalidesine benzetmiş. “Eee, şimdi ne alaka?” dediğinizi duyuyoruz. Onu da hemen anlatalım. Puşkin eşini çok severmiş. Ancak evlilikleri biraz zor olmuş çünkü kayınvalidesi çifte uzunca bir süre izin vermemiş. O yüzden Kars Kalesi’ne bakınca direkt onu hatırlamış ünlü yazar. Bir mektup yazmış ve kayınvalidesine güçlü ve çetin anlamında “Kars” mahlasını takmış.
Süvari Koğuşları
Çar II. Nikolay, Kars’ta olduğu dönem yaptırmış Süvari Koğuşları’nı. Kendisi şehirdeki Af Köşkü’nde kalırken süvari askerleri de bu koğuşlarda konaklamış. Bahsettiğimiz dönem 19. yüzyıl, yani Osmanlı ile Rusya’nın tam 4 kere savaşa girdiği dönem. Bu savaşlardan birinde, 1855 Savaşı’nda çok önemli bir direnişe tanıklık etmiş bölgedeki vadi. 1855 deyince hemen aklınıza gelmiş olabilir. Evet, meşhur Kırım Harbi’nden bahsediyoruz.
Kırım Savaşı’nda Osmanlı’nın yanında İngiliz ve Fransızlar varmış. Aynı savaşta General Williams, Kars’ta Ruslara karşı muazzam bir direniş göstermiş. Hatta bu direnişin ardından Sultan Abdülmecit Kars’a Gazi unvanını vermiş. Şehri 3 sene boyunca vergi ve askerlikten de muaf tutmuş. Ama en ilginç olanı, Williams sayesinde Kanada’daki bir kasabanın adının Kars olması. Komutanın yaşadığı kasabaya Kars adı verilmiş, günümüzde de hâlâ Kanada sınırlarındaki bu kasa Kars ismiyle anılıyor.
Çıldır Gölü
Her mevsimi ayrı bir güzel Çıldır’ın. Buraya ulaşım en rahat kişisel araçlarınızla mümkün, yol merkezden yaklaşık 40 dakika sürüyor. Toplu taşıma kullanmak isterseniz, gideceğiniz bölgeye 1-2 kere aktarma yapmak zorunda kalabilirsiniz.
Eğer son zamanlarda popüler olmaya başlayan deneyimlerden buzda balık avı yapmak isterseniz Günay’ın Yeri’ni arayarak bilgi almanızı tavsiye ederiz.
Bonus 1: Bir Kars lezzeti olarak Gravyer tadın!
Kars deyince aklımıza elbette ki kaz, peynir, bal geliyor. Bunlar arasında Kars’a en özgü olan gravyer peyniri. Kars’ın balı, peyniri, kaymağı… Her şeyi çok güzel buranın. Ayrıca oldukça fazla endemik bitki türü olduğundan dolayı evelik otu, aş otu gibi ürünler de Kars halkı tarafından yemek kültüründe kullanılıyor
Bonus 2: Bir Kars sembolü olarak Damal Bebeği'ni tanıyın!
2000 yılında Japonya’da oyuncak bebek yarışması düzenlendi. O yarışmaya ülkemiz adına Damal Bebeği katıldı ve Damal Bebeğimiz o yarışmada şampiyon oldu. Bu anlamda Kars’ın önemli etnik grubu Terekemeler tarafından bir hanımefendi aracılığı ile Damal Bebeği yapılıyor.
Kars gerçekten de şiir gibi bir şehir. Biraz soğuk, kabul ediyoruz ama Türkiye’de görülmesi gereken noktalardan birisi. Hem gezerken insanın da içi bir sımsıcak olmuyor değil 😊 Daha da içim ısınsın diyorsanız Piri Guide mobil uygulamamızdaki Kar Masalı sesli turumuzla Kars’ı keşfetmeyi unutmayın!
“Kars’la alakalı bu kadar şeyi öğrenmişken bir de Konya’yı keşfetsem ne iyi olur” diyorsanız Konya gezi rehberimiz sizi bekliyor!
